گفتار دوم:روسیه

روس ها مدعی هستند که به دلایل مختلف یک قدرت بین المللی هستند و برخی از شاخصه های قدرت مانند سلاح اتمی، تسلیحات پیشرفته، انرژی و فن اوری ماهواره و مولفه های دیگر را در اختیار دارند، بنابراین می توانند در آینده خود را به عنوان یک قطب قدرت، هم سطح دیگران مطرح کنند.

البته در کنار شاخصه های قدرتی که ذکر شد، تلاش هایی نیز از سوی ولادیمیر پوتین و تیم او در روسیه تحت عنوان اصلاحات همه جانبه صورت می گیرد که روسیه را به سمت برخورداری از ابزارها و مزیت های دیگر سوق می دهد.به عنوان مثال در حالی که روسیه در مقطع کنونی جایگاه شانزدهم را در اقتصاد جهانی داراست، تحلیل شان این است که تا سال ۲۰۲۰ می توانند خود را به جایگاه نهم برسانند.به همین منظور نرخ رشد حدود هفت درصد را در اقتصاد این کشور شاهد هستیم و این کشور در تلاش است حجم سرمایه گذاری را در سال جاری میلادی به حدود ۶۰ میلیارد دلار برساند.هر چند که بیشتر این نرخ رشد مربوط به بخش هایی مانند: خدمات، تجارت، انرژی است و در زمینه های مهمی مانند صنعت سوق داده نمی شود، اما به هر حال رشدی است که روسیه می تواند از حیث اقتصادی و توسعه به جایگاه خوبی ارتقا دهد.

نکته قابل ذکر این است که روسیه در داخل با چالش های زیادی روبه روست.وضعیت نابسامان اقتصادی، وضعیت به هم ریخته اجتماعی و فرهنگی، نداشتن اندیشه پویا و جذابی که بتواند در مقابل اندیشه هایی مانند لیبرال دموکراسی و فرهنگی غرب مطرح کند.در این زمینه پوتین در طول سال های گذشته تلاش کرده با تحریک لیبرال دموکراسی روسیه را درموقعیت بهتری قرار دهد که موفقیتی در این زمینه کسب نکرده است.

از سوی دیگر روسیه، کشوری پر جمعیت با تنوع فرهنگی و نژادی است که به هیچ وجه شرایط بسیج عمومی در آن دیده نمی شود و چنان چه ثبات سیاسی و انسجام ان به هم بریزد بسیار سخت است که بتوان نظم مجددی را در آن برقرار ساخت.

تلاش پوتین و حاکمیت کنونی آن است که از شرایط انسجام سیاسی کنونی، نهایت استفاه را ببرند، بر همین اساس، الویت های روسیه در شرایط کنونی را می توان سامان دادن به اوضاع داخلی، کارآمد کردن ابزارها در منطقه مشترک المنافع و سپس توجه به نقاط دورتر نامید.

در مورد وضعیت روسیه در نظام بین الملل یکی از نقیصه های مهم روسیه عقب ماندگی در قدرت نرم افزاری است که فعالیت  NGO ها (سازمان های غیردولتی) یکی از شاخص های مهم آن است.بهره گیری از این ابزار یکی از مزیت های مهم جهان غرب و سرمایه داری است که اگر اجازه بروز داده شود به سرعت میتواند در کشورهای مختلف فعال شود.تجربه انقلاب های رنگین نشان داد که این ابزارهای غرب به راحتی می تواند روس ها را با چالش مواجه سازد.نگرانی از عواقب تکرار چنین وضعیتی در روسیه باعث گردید که نهادهای قانون گذاری و امنیتی این کشور به سرعت فعالیت این ساختارها را محدود و اقدامات جدی در مورد منابع مالی و گردانندگان آن به عمل آورند.

در کنار نقاط ضعفی که برای روسیه در نظام بین الملل کنونی شمرده شد، شرایط جغرافیایی و جغرافیای سیاسی (ژئوپلیتیک) این کشور، توان خوبی را برای بازیگری این کشور در نظام بین الملل قرار می دهد.به عنوان مثال وسعت جغرافیایی روسیه عامل کنترل کننده مهمی در امر ارتباطات جهانی به ویژه بین آسیا و اروپاست.هرجند در سالهای اخیر تلاش گردیده است کریدورهای خارج از منترل روسیه برای کشورهای مشترک المنافع طراحی گردد اما واقعیت این است که سلطه روسیه در این زمینه هم چنان برقرار است و روسیه قدرت بهره گیری از ابزارهای خود در این زمینه را  دارد.