بند اول:نظام های سیاسی و ائتلاف های منطقه ای گذشته
الف)الگوی نظام های سیاسی
جهان عرب در طول چند دهه گذشته شاهد حضور و تداوم نظام های سیاسی مختلف و هم چنین ائتلاف ها و محور بندی های منطقه ای متعدد بوده است.در خصوص نظام سیاسی غالب موجود در جهان عرب تا قبل از تحولات سال ۲۰۱۱، می توان به سه الگوی مشخص اشاره کرد که عبارتند از:حکومت های جمهوری؛ حکومت های پادشاهی و امارت های نفتی.هر سه این الگو به رغم تفاوت ها دارای برخی ویژگی های مشترک نیز بوده اند که مهمترین آن ها اقتدارگرا و غیر مردم سالارانه بودن است.در این حکومت ها حقوق و اراده مردم جایگاهی نداشته است و تنها دیدگاه ها و سیاست های حاکمیت تعیین کننده روندهای درونی و سیاست خارجی کشورها محسوب می شد.
حکومت های جمهوری، هرگز جمهوری های واقعی مبتنی بر دیدگاه ها و ارائه مردمی نبوده اند.با توجه به تحولات کنونی و خیزش های مردمی در جهان عرب، دیدگاه غالب این است که این جمهوری ها به سرعت با سقوط و فروپاشی مواجه خواهد شد.نوع دوم یعنی پادشاهی های دارای ساختار مشروطه تنها در دو کشور اردن و مراکش وجود دارد.این حکومت ها در حال اتخاذ رویکردها و برداشتن گام هایی به سوی مشروطیت و مردم سالاری هستند و تا کنون در مقابله با بحران ها و درخواست های مردمی، عملکرد مناسبی داشته اند و انتظار می رود این حکومت ها با ایجاد اصلاحات و تغییرات درونی، بتوانند بحران را کنترل نمایند.
الگوی سوم امارت های نفتی غیر مردم سالارانه با درآمد مالی بالا هستند که کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس را شامل می شود.در این کشورها عدم پاسخگویی حکومت به مردم و تمرکز قدرت باعث نارضایتی ها و اعتراضات مردمی شد.این کشورها ادعای مبارزه با اسرائیل را داشته اند، اما در این خصوص صداقت نداشته و به بهانه مبارزه با اسرائیل، به سرکوب مردم خود پرداختند؛ هرچند ماهیت فردی و اقتدارگرایانه حکومت در این کشورها عامل اصلی سرکوب است.در مجموع با توجه به شرایط غیر مردم سالارانه و ناکارآمدی های حکومت ها و وجود چالش ها و معضلات مختلف داخلی در کشورهای مختلف جهان عرب، خیزش های مردمی در پی تغییر شرایط و اصلاحاتی در این کشورها بوده است.