حقوق عمومی چیست؟ برای بیان تعریف حقوق عمومی، بهتر است مقایسهای بین مفهوم حقوق عمومی و حقوق خصوصی صورت پذیرد، لذا به تعریف هر دو مفهوم میپردازیم.
حقوق عمومی، مجموعه قواعد حاکم بر روابط دولت و کارگزاران آن با مردم و بالعکس است. متقابلا حقوق خصوصی، قواعد حاکم بر روابط مردم با یکدیگر است.
پیشینهی این تقسیمبندی به روم باستان بازمیگردد. چنان که در ابتدای مجموعهی ژوستینین (از امپراتوران روم)، مطالعهی حقوق به دو بخش تقسیم شده است:
- حقوق عمومی که باید به حکومت امپراطوری روم بپردازد؛
- حقوق خصوصی، یعنی بخشی که با مصالح و منافع افراد پیوند میخورد.
وجوه تمایز حقوق عمومی و حقوق خصوصی
- هدف: هدف حقوق عمومی تأمین مصالح عموم جامعه و هدف حقوق خصوصی تأمین منافع اشخاص است.
- ماهیت: قواعد حقوق عمومی، به جهت گره خوردن با مصالح جامعه و نظم عمومی،«آمره» است. بدین معنا که حتی با توافق و ارادهی اشخاص نیز نمیتوان عملی را برخلاف آنها انجام داد و تخطی از آنها و همچنین تغییر آنها امکان ناپذیر است. اما حقوق خصوصی به این دلیل که با مصالح افراد در ارتباط است و هر فردی بهتر از دیگران عالم به مصلحت خویش است، جزو «قواعد تکمیلی» است. بدین صورت که افراد با توافق و تراضی طرفینی آن قواعد را بر روابطشان برقرار یا برکنار میسازند.
- ضمانت اجرا: در حقوق خصوصی رسیدگی به اختلافات در دادگاهها صورت میپذیرد. اما در حقوق عمومی نکتهای جالب توجه است، آن هم «واکنش اجتماعی» است. بدین صورت که نقض قواعد عمومی و تخلف از آنها به وسیلهی اشخاص با واکنشی همراه است که نوعی الزام از طریق فشار اجتماعی را به همراه دارد.
2 thoughts on “حقوق عمومی”
سلام. بابت این توضیح و تعریف کوتاه و گویا سپاسگزاریم
درود بر شما