حقوق عمومی

حقوق عمومی چیست؟

حقوق عمومی چیست؟ برای بیان تعریف حقوق عمومی، بهتر است مقایسه‌ای بین مفهوم حقوق عمومی و حقوق خصوصی صورت پذیرد، لذا به تعریف هر دو مفهوم می‌پردازیم.

حقوق عمومی، مجموعه قواعد حاکم بر روابط دولت و کارگزاران آن با مردم و بالعکس است. متقابلا حقوق خصوصی، قواعد حاکم بر روابط مردم با یکدیگر است.


حتما بخوانید: حقوق شهروندی چیست


پیشینه‌ی این تقسیم‌بندی به روم باستان بازمی‌گردد. چنان که در ابتدای مجموعه‌ی ژوستینین (از امپراتوران روم)، مطالعه‌ی حقوق به دو بخش تقسیم شده است:

  1. حقوق عمومی که باید به حکومت امپراطوری روم بپردازد؛
  2. حقوق خصوصی، یعنی بخشی که با مصالح و منافع افراد پیوند می‌خورد.

وجوه تمایز حقوق عمومی و حقوق خصوصی

  • هدف: هدف حقوق عمومی تأمین مصالح عموم جامعه و هدف حقوق خصوصی تأمین منافع اشخاص است.
  • ماهیت: قواعد حقوق عمومی، به جهت گره خوردن با مصالح جامعه و نظم عمومی،«آمره» است. بدین معنا که حتی با توافق و اراده‌ی اشخاص نیز نمی‌توان عملی را برخلاف آنها انجام داد و تخطی از آنها و همچنین تغییر آنها امکان ناپذیر است. اما حقوق خصوصی به این دلیل که با مصالح افراد در ارتباط است و هر فردی بهتر از دیگران عالم به مصلحت خویش است، جزو «قواعد تکمیلی» است. بدین صورت که افراد با توافق و تراضی طرفینی آن قواعد را بر روابط‌شان برقرار یا برکنار می‌سازند.
  • ضمانت اجرا: در حقوق خصوصی رسیدگی به اختلافات در دادگاه‌ها صورت می‌پذیرد. اما در حقوق عمومی نکته‌ای جالب توجه است، آن هم «واکنش اجتماعی» است. بدین صورت که نقض قواعد عمومی و تخلف از آنها به وسیله‌ی اشخاص با واکنشی همراه است که نوعی الزام از طریق فشار اجتماعی را به همراه دارد.

معیارهای اساسی در تقسیم‌بندی حقوق به دو دسته‌ی عمومی و خصوصی

2 thoughts on “حقوق عمومی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *