ایران و روابط بین الملل
گفتار پنجم: اقتصاد
رشد اقتصادی که بر اساس افزایش تولید ناخالص داخلی سنجیده می شود، یکی از شاخص های اصلی ارزیابی عملکرد اقتصادی هر کشوری محسوب شده و روند تغییرات آن در طول زمان بیان گر چگونگی کارکرد سازو کارهای نظام اقتصادی می باشد.اگر افزایش تولید ناخالص داخلی دارای ویژگی مستمر و پایدار باشد، نشان دهنده ی درون زا بودن رشد است.
متاسفانه در سال های اخیر رشد اقتصادی کشور نزولی، ناامید کننده و پرنوسان بوده است.در سال ۱۳۹۰ از شتاب رشد اقتصادی نسبت به سال ۱۳۸۹ کاسته شد و با احتساب رشد ارزش افزوده بخش نفت به حدود ۳ درصد محدود شد.برآوردهای بانک مرکزی نشان می دهد که رشد اقتصادی کشور در سال ۱۳۹۱ کاهش بی سابقه ای داشته و به رقم منفی ۸/۵ درصد رسیده است.
چالش افت صادرات نفت و مشتقات آن و تشدید محدودیت های بانک مرکزی در دسترسی به بازارهای بین المللی مالی، نقل و انتقال درآمدهای ارزی و استفاده از ذخایر خارجی بانک مرکزی از جمله مواردی است که از سوی بانک مرکزی به عنوان مشکلات دیگر بیان شده است.
بازار ارز کشور در سال ۱۳۹۱ یکی از دشوارترین برهه های تاریخی خود را پشت سر گذاشت، اجرای تحریم های خرید نفت و برخی مشتقات آن و خدمات حمل و بیمه محموله های نفتی و البته تحریم کامل بانک مرکزی از دسترسی به عملیات کارگزاری بین المللی و خدمات مالی از جمله مشکلات اساسی اقتصاد ایران بوده است.بدین ترتیب ایران نه تنها در جمع کشورهای منطقه از نقطه نظر رتبه جایگاه مناسبی ندارد، بلکه با احتساب بسیار خوشبینانه نرخ رشد صفر درصد برای سال ۲۰۱۳ میلادی جایگاهی بهتر از رتبه ۲۳ در بین ۲۴ کشور منطقه کسب نمی کند و با این تخمین خوش بینانه در رتبه ۱۶۴ جهان قرار خواهد گرفت.صندوق بین المللی پول در جدیدترین برآورد خود از میزان تولید ناخالص داخلی ۱۸۸ کشور جهان پیش بینی کرده که کشور با افت شدید تولید ناخالص داخلی، سقوطی ۹ پله ای در رده بندی بزرگترین اقتصادهای جهان خواهد داشت که البته این مقطع، با درایت و روحیه همگانی در رعایت صرفه جویی در جهت مصالح ملی خواهد گذاشت و قابل تحمل است