اسناد بازمانده از دوران کهن
ما در این کتاب نیز چون سایر نوشته ها، همچون همیشه به دلایل بسیار و از جمله کمبود زمان و نیز نگرانی از رویدادهای پیش بینی نشده ناگوار روزگار، مجبور به شتاب در نوشتن هستیم و از همین رو از روی بیشتر موضوعات فقط با اشاراتی گذرا، گذر خواهیم کرد و امید به آن داریم که خواننده فهیم و دانا، اگر لازم بود و توضیح کم اینجا او را کفایت نکرد، در هر مبحث برای شرح تفصیل مطالب، سرآن رشته خود بگیرد و آنچه که در این کوتاهی او را قانع ننماید، با پیگیری از دیگر جاها راه بر خویش بگشاید. شایان یادآوری آن است که چون موضوع کتاب نو است و از سوی دیگر مدخل های ورود به آن نیز تا حدی نو می نماید، روا و اصلاح نمی نماید که برای اثبات موضوعات مداخل نیز، بیش از گفتن ساده مطلب بیاوریم یعنی وارد بحث های اثباتی وقایع و رویدادهای تاریخی یا اثبات معانی درست تاریخی واژگان نخواهیم شد، چرا که آن گاه موضوع خود به خود دیگر خواهد شد. از این رو در اینجا به کوتاهی می خواهیم بگوییم که از عهد کهن ایران ( یعنی از زمانی بین نه هزار سال تا سه هزار سال پیش) اسناد مهمی برجای مانده است که بارزترین نمود آن در کتاب شاهنامه و نیز اوستا باقی مانده است. به ویژه و بیشتر در شاهنامه است. شاهنامه کتاب تاریخ تمدن ایران است، شاهنامه به هیچ روی افسانه نیست. شاهنامه حتی ساخته ی فردوسی هم نیست. فردوسی بزرگ تنها آن آثار منثوم را منظوم ساخته است. او از خود هیچ بر شاهنامه نیفزوده است. امانتداری بوده است که شعر گویی توانا نیز بوده است و آنگاه با زبانی شیوا ، شیرین و زیبا آن امانت را به ما رسانده است و با برگرداندن آن به نظم، جاودانگی به آن بخشیده است.
از همین رو همه ما وامدار این مرد بزرگیم و کار و زحمت او را ارج می نهیم و بر روان وی درود می فرستیم.
البته اصل ماخذ و مدارک بنیادین موضوع شاهنامه بیشتر بوده است که بخشی از آن شاید در طول روزگار و تاریخ از بین رفته است. اما آنچه از آن به دست شاعر حکیم رسیده است، توسط ایشان به امانت کامل ، به شعر و نظم در آمده است. اوستا نیز که خود در لغت دانشنامه معنی می دهد، دانشنامه ی جامع ایرانیان بوده است که هر جلد آن ویژه ی یک علم بوده است. براساس برخی بررسی ها و مطالعات دقیق، اصل اوستا بیست و یک جلد کتاب بزرگ بوده است که بیشتر آن از بین رفته است.
در اسناد مربوط به گذشته دینی زرتشتیان و پاره ای از تاریخ نگاران دوره ی بعد از اسلام آمده است که: اوستا را با خط زرین بر پوست دباغی شده ده یا دوازده هزار گاو نوشته بودند. حال با محاسبات انجام شده، حدس زده اند بر چنین حجمی از پوست دباغی شده ی گاو می توان هشتاد هزار صفحه کاغذ در قطع وزیری نوشت.
کتابی به این بزرگی بی گمان دانشنامه و یا همان دایره المعارف ایرانیان بوده است.
فردوسی بزرگ نیز در برخی از جاها که تاریخ ایران را به شعر برمی گرداند، گاهی نیز از بخش حکمت آمیز کتاب اوستا ( یعنی از همان دانشنامه ایرانیان)، چند جمله را در قالب ابیات پند آمیز یا عبرت آور ذکر می کند.
آنچه در اینجا می خواهیم بگوییم این است که:
۱٫ ایران دارای تاریخ بسیار طولانی ( بنا به نظریه ای طولانی تر از هریک از کشورهای کنونی گیتی) است.
۲٫ بخش های مهمی از این تاریخ طولانی در قالب شاهنامه به دست ما رسیده است.
۳٫ مندرجات شاهنامه همه ی وقایع تاریخی است که در عالم واقع تحقق یافته اند.
۴٫ با بازخوانی شاهنامه ( والبته سایر متون کهن) برخی بخش های شاهنامه باید مقداری اطلاعات جانبی داشت و چون سخن از یک زمان خیلی دور و درازی است، طبیعی است که برخی مفاهیم آن با نوعی راز و رمز آمیخته شده باشد.
خوشبختانه امروزه با تلاش دانشمندان، بسیاری از آن رازها نیز روشن شده است و پژوهشگران این راه به سادگی می توانند با مقداری تلاش، همه ی مفاهیم آن را دریابند و به تاریخ دوازده هزار ساله ای ایران دسترسی یابند.
لذا آنچه عموما در این اسناد کهن است از اعتبار بالایی برخوردار است. خوشبختانه دانش های جغرافیا و تاریخ و زمین شناسی نیز همگی به نوعی تایید کننده محتوای متن کهن ایرانی است.همچنین سایر منابعی دیگر از دوران کهن بازمانده است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم وضعیت ایران را مورد توجه و اشاره قرار داده اند.
باید گفت اگر چه به طور کلاسیک این گونه روال شده است که پیدایی مفاهیم حقوق عمومی را به دوران های معاصر یا سده های اخیر نسبت بدهند، اما با این وجود گاه در گفتار یا نوشتار بزرگان این رشته، دانسته و نادانسته اشاراتی به کهن بودن این مفاهیم می شود و شده است که در جای خود برخی از آنها را خواهیم آورد. اما شاید لازم باشد پیش از هر چیز دیگر، یک شناخت کلی از حقوق عمومی به خواننده ی محترم بدهیم و پس از آن وارد مفاهیم حقوق عمومی در ایران عهد کهن بشویم. به ویژه از آنجا که ممکن است برخی خوانندگان از رشته های غیر حقوقی باشند، ارائه این تعریف و شناخت لازم به نظر می آید.