مبحث دوم: صدور مجوز و نحوه فعالیت شرکت های نمایندگی کشتیرانی
انجام فعالیت نمایندگی کشتیرانی مستلزم اخذ مجوز فعالیت از سازمان بنادر و دریانوردی است. سازمان با توجه به قوانین و مقررات حاکم، مقتضیات اجتماعی ،اقتصادی و کفایت یا عدم کفایت تعداد شرکت های موجود اقدام به صدور مجوز خواهد نمود.
ضوابط صدور مجوز و نحوه فعالیت شرکت های نمایندگی کشتیرانی طبق آیین نامه ای که در اجلاس شماره ۱۹۷۴۵/۸۵۰/۹۱ مورخ ۹۱/۴/۶ شورای عالی هماهنگی ترابری کشور ،تصویب شده است می باشد که در ادامه به شرح آن پرداخته می شود.
شرکت نمایندگی کشتیرانی در این آیین نامه این گونه تعریف شده است (( شخص حقوقی ایرانی دارای مجوز فعالیت از سازمان بنادر و کشتیرانی است که از طرف مالک کشتی یا خطوط کشتیرانی یا اجاره کننده یا هر شخصی که مجاز به اداره و بهره برداری کلی یا جزئی از کشتی است)) که وظایف ذیل را بر عهده دارد:
- انجام امور مربوط به ورود، خروج یا پاس کشتی ها در بنادر و حوزه مربوطه از قبیل اعلام نمایندگی به بندر، درخواست ورود و خروج ،لیست جابه جایی پرسنل کشتی ها، ارائه اطلاعات مورد نیاز بندر و پرداخت حقوق، عوارض و هزینه های بندری متعلق به کشتی حسب مقررات مربوطه و تسویه حساب.
- تدارک خدمات مورد نیاز کشتی و کارکنان آن در زمان حضور در بندر و محدوده های آن .
- انجام ترتیبات لازم جهت تخلیه، بارگیری، بارشماری و تحویل کالا، کانتینر و مسافر حسب مورد از طریق اشخاص دارای مجوز فعالیت از سازمان.
- انجام ترتیبات لازم جهت تهیه و تکمیل اسناد محموله های وارده و یا صادره از / به بنادر به منظور انجام تشریفات گمرکی از جمله تنظیم صورت جلسات کسر و اضافه تخلیه و صدور ترخیصیه و تقاضای اصلاح مانیفست.
- اخذ کرایه حمل و سایر مطالبات مربوط به کشتی، کانتینر یا محموله و مسافر به نمایندگی از طرف کشتیرانی مربوطه.
- بازاریابی در امور حمل و نقل دریایی و صدور اسناد حمل از طرف موسسه کشتیرانی مربوطه.
- انجام تشریفات ترانزیت کالا اعم از ترانزیت داخلی، خارجی و فعالیت های کارگزاری در مورد محممولاتی که مقصد آن بندر ورودی نبوده و دارای مقصد داخلی و یا خارجی مشخص دیگری باشد.
- رعایت موافقت نامه های منطقه ای و کنوانسیون های بین المللی مرتبط با موضوع این آیین نامه.
- اعلام کتبی نام و مشخصات خطوط کشتیرانی داخلی و خارجی طرف قرارداد به سازمان.
- اعلام کتبی عضویت در انجمن های صنفی و یا اتحادیه های منطقه ای به سازمان.
- اعزام کارکنان برای طی دوره های آموزشی مرتبط.
- استفاده از نرم افزار و سخت افرارهای مناسب به منظور تسهیل در انجام وظایف مقرر.
- شرکت های موضوع این آیین نامه مکلفند هنگام اخذ مجوز به سازمان گواهی نمایند که از کلیه مفاد این آیین نامه اطلاع حاصل نموده و متعهد به اجرای آنها می باشند.
- رعایت کلیه قوانین، مقررات، آیین نامه و دستورالعمل های سازمان، گمرک، محیط زیست، مناطق ویژه اقتصادی- بندری، مناطق آزاد تجاری و سایر مراجع ذی ربط در زمینه فعالیت.
- سایر فعالیت هایی که به موجب قوانین و مقررات مربوطه توسط شرکت نمایندگی کشتیرانی انجام می گردد.
صدور مجوز فعالیت در زمینه نمایندگی کشتیرانی منوط به احراز صلاحیت های مذکور در این آیین نامه و ارائه اساسنامه و مدارک ثبت و آخرین روزنامه رسمی که مبین صلاحیت شرکت در زمینه فعالیت نمایندگی کشتیرانی باشد، خواهد بود.
قبل از اعطاء محوز فعالیت به منظور رعایت مقررات داخلی و مفاد آیین نامه بین المللی امنیت کشتی ها و تسهیلات بندری(ISPS-CODE)، مراتب از دفتر مرکزی حراست سازمان و اداره حراست بنادر تابعه در مورد تایید مدیر عامل، اعضاء هیات مدیره و مدیر شعبه/ نمایندگی شرکت های موضوع آیین نامه صدور مجوز و نحوه فعالیت شرکت های نمایندگی کشتیرانی استعلام می شود.
در صورت عدم تایید صلاحیت مدیران شرکت، سازمان تکلیفی به منظور صدور مجوز فعالیت نمایندگی کشتیرانی نخواهد داشت. حراست سازمان یا اداره حراست بنادر تابعه مکلفند ظرف یک ماه نسبت به ارائه پاسخ اقدام نمایند. چنانچه حراست سازمان یا اداره حراست بنادر تابعه به علت مفتوح بودن پرونده مدیران شرکت های موضوع این آیین نامه در مراجع قضائی، نظارتی و سایر مراجع قانونی ، قادر به ارائه پاسخ قطعی نباشند تا تعیین تکلیف نهایی پرونده ، از صدور مجوز فعالیت خودداری خواهد شد.
مرجع تشخیص کمی و کیفی صلاحیت و تجربه کارکنان، تجهیزات عملیاتی، وسایل ایمنی و سایر موارد مربوط به امکانات شرکت های موضوع آیین نامه شرکت های نمایندگی کشتیرانی سازمان بنادر و دریانوردی می باشد.
در صورتیکه بنا به تشخیص سازمان هر زمان محرز گردد که شرایط و صلاحیت شرکت های مذکور به طور کلی یا جزئی زایل شده است، سازمان می تواند ضمن صدور اخطار کتبی، اقدام به تعیین مهلت مناسب نموده تا ظرف آن مدت شرکت مزبور اقدام به کسب شرایط یا صلاحیت لازم نماید.
به منظور رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد چگونگی ادامه فعالیت و شرکت مبنی بر تعلیق یا لغو مجوز فعالیت شرکت، کمیسیونی مرکب از نمایندگان سازمان بنادر و دریانوردی، شورای عالی هماهنگی ترابری کشور، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته و گمرک ایران تشکیل می شود. کمیسیون با حضور تمامی اعضاء تشکیل می شود و تصمیم آن یا اکثریت آراء معتبر است.
در صورت تعلیق یا لغو مجوز فعالیت، شرکت ملزم به تسویه قرار دادهای جاری خود ظرف مهلت تعیین شده طبق نظر کمیسیون خواهد بود.
مبحث سوم:تابعیت و ثبت کشتی
همان طور که شخص حقیقی و یا حقوقی (شرکت ها)دارای اسم و محل اقامت هستند و باید تابعیت کشوری را داشته باشند تا بتوانند در صورت لزوم،مزایا و حمایت های دولت آن سرزمین برخوردار شود،کشتی نیز،دارای اسم و تابعیت مشخصی است و بندری که درآن به ثبت رسیده است، در حکم محل اقامت آن کشتی محسوب می شود.به طور خلاصه،برای احرازهویت کشتی،چهار عامل دخالت دارد:
- اسم کشتی
- بندر پایگاه
- تابعیت
- ظرفیت کشتی
اعطای تابعیت به کشتی،از ضروریات حقوقی و اقتصادی به شمار می آید.زیرا وضعیت و شرایط خاص،موجب آن می شود که کشتی از حوزه ی اقتدار و حاکمیت دولت به خصوص خارج شود و همین که به آب های آزاد و یا به بندر کشوری دیگر وارد شد،وضعیت آن باید روشن شود و معلوم باشد که اعمال و رفتار فرمانده،افسران،خدمه ی کشتی ویا مسافران،تابع قانون کدام کشور است و در صورتی که به حقوق مسلم کشتی لطمه ای وارد آید، مثلا بدون دلیل موجهی کشتی از طریق مقامات بندری توقیف شود، کدام دولت باید نسبت به تامین حقوق کشتی یاد شده اقدام کند و حمایت های لازم قانونی را به اجرا درآورد؟برای مثال کشتی هایی که برای حمل بار به بنادر ایرانی رفت وآمد می کنند،علاوه بر پرچم ایران،پرجم دیگری را نیز،برافراشته اند. این پرچم،نشان دهنده ی آن است که کشتی یاد شده، تابع چه کشوری است و در شرایط عادی،از مقررات کدام کشور پیروی می کند.هم چنین در بدنه بیرونی کشتی نیز،با حروف لاتین اسم یکی از بنادر نوشته و یا حک شده است.اسم بندر و شماره ای که احیانا به کشتی اختصاص یافته،بیانگر این مهم است که کشتی تحت چه شماره ودر کدام یک از بنادر جهان به ثبت رسیده است،تا در صورتی که فرضاً بر اثر بی احتیاطی فرمانده کشتی تصادفی رخ دهد،یا فرمانده از انجام وظایف خود سرباز زند و یا مرتکب تخلف دیگری شود، مقامات بندری بتوانند با مراجعه به دولت متبوع آن کشتی تقاضای تعقیب قانونی فرمانده ی مزبور را نمایند.معمولاً پرچمی که در پاشنه ی کشتی در کنار اسکله برافراشته می شود،نشان دهنده ی تابعیت کشتی و پرچمی که در دکل اصلی کشتی به اهتزاز در می آید،نشان دهنده ی آن است که کشتی درآب های تحت حاکمیت کدام کشور قرار ذارد.
پس از تابعیت کشتی،موضوع ثبت کشتی حایز اهمیت است. همان طوری که مالکین وسایل نقلیه ی موتوری جاده ای مکلف هستند که وسیله نقلیه ی خود را به ثبت برسانند تا مقامات انتظامی در صورت لزوم بتوانند آن ها را تعقیب کنند، یا در صورت تصادم و وارد ساختن خسارت به افراد و اموال دیگران، آنان را تحت پیگرد قانونی قرار دهند،مالک هر کشتی که بخواهد پرچم ایران را بر روی کشتی خود برافرازدویا با آن به سفر دریایی مبادرت کند، باید قبلاً کشتی خود را در سازمان بنادر و دریانوردی به ثبت برساند و تابعیت ایرانی برای آن تحصیل کند.به طور کلی، برای ثبت کشتی،مالک یا نماینده ی آن باید همراه برگ در خواست ثبت کشتی، اظهار نامه های لازم را، به سازمان بنادر و دریا نوردی تسلیم کند.
نام کشتی،توان قوه ی محرکه،جنس بدنه ی کشتی،تاریخ و محل ساخت،ابعاد،ظرفیت،تعداد پل ها و دکل ها و دود کش ها،نوع قوه محرکه(بخار،دیزل،انرژی اتمی و غیره). علایم مشخص کننده ی نام و تابعیت و محل اقامت مالک یا مالکین و سهام هریک از مالکین کشتی از مواردی است که باید در اظهار نامه آورده شود.قبل از تسلیم اظهارنا مه ی فوق:
- نامی برای کشتی انتخاب شود: به طوری که قبلاً مورد موافقت سازمان بنادر ودریانوردی قرار گرفته باشد. چه بسا ممکن است که نام پیشنهادی از اسامی ممنوعه باشد و یا این که پیش از آن، مالک دیگری آن را برای کشتی خود انتخاب کرده باشد.
- همه ی گواهینامه های صادر شده از طرف سازنده ی کشتی یا موسسات طبقه بندی باید ارایه شود. پس از وصول اظهارنامه، در صورتی که اسناد مربوطه کامل و ثبت کشتی و اعطای تابعیت ایرانی به آن، بدون اشکال باشد،سازمان بنادر و دریا نوردی نسبت به صدور گواهی نامه ی ثبت اقدام می کند.
کشتی های تجاری که به حمل ونقل بار و مسافر در نقاط مختلف جهان اشتغال دارند،باید در کشوری که تابعیت آن را پذیرفته اند،به ثبت رسیده باشند.
بر اساس ماده یک از قانون دریایی ایران هر کشتی دریا پیما که ظرفیت غیر خالص ثبت شده آن حداقل۲۵ تن و واجد شرایط ذیل باشد می تواندبر طبق مقررات قانون به ثبت رسیده و تابعیت ایرانی و حق بر افراشتن پرچم ملی ایران را داشته باشد:
الف)کشتی به اشخاص تابع ایران (اعم از طبیعی و حقوقی ) تعلق داشته باشد و در صورتی که کشتی متعلق به شرکت ایرانی باشد باید سهام آن با نام بوده و حداقل ۵۱در صدسرمایه واقعی ان متعلق به اتباع ایرانی باشد.
ب) کشتی باید بر طبق مقررات به ثبت برسد.
ج)کشتی های نفتی متعلق به اشخاص ( اعم از طبیعی و حقوقی) که به امر تولید و یا تصفیه و یا حمل و نقل نفت خام و یا گاز و یا محصولات نفتی اشتغال دارند می توانند بدون رعایت حد نصاب مقرر در این ماده بنا به در خواست ذی نفع و موافقت سازمان بنادر و دریا نوردی به ثبت رسده و تابعیت ایران حاصل نمایند.
بر اساس ماده ۴ قانون دریایی ایران مرجع صدور گواهینامه تابعیت کشتی سازمان بنادر و کشتیرانی می باشد.
بند اول: ثبت موقت شناورهای وارداتی
ماده ۱۶ قانون دریایی مقرر داشته است که نمایندگان کنسولی ایران می توانند با کسب اجازه از سازمان بنادر و کشتیرانی به استناد گواهینامه های فنی صادره از طرف یکی از موسسات صلاحیت دار بین المللی گواهینامه ثبت موقت جهت کشتی هایی که در ایران به ثبت خواهند رسیدصادر نماید. اعتبار این گونه گواهینامه های ثبت موقت متناسب با مدت مسافرت کشتی به یکی از بنادر ایران جهت انجام تشریفات ثبت خواهد بود و نباید از شش ماه تجاوز کند.
ثبت موقت کشتی به دو طریق زیر امکان پذیر است:
- فرم تکمیل شده درخواست انجام بازدیدهای نوبتی
- نقشه جانمایی عمومی، کتابچه محاسبات هیدرواستاتیک شناور و نقشه های مورد نیاز بر حسب مورد که توسط یکی از موسسات رده بندی مورد تایید سازمان تصویب شده باشد.
- گزارش تایید بازرسی های انجام شده توسط سازمان و بازرسان موسسه رده بندی انتخاب شده.
- کد IMO که توسط کارخانه سازنده از IMO و یا موسسه لویدز اخذ می گردد.
- پرداخت هزینه حق الثبت شناور ( براساس ماده ۱۳ قانون دریایی ایران)
بند سوم: ثبت دائم شناورهای نوساز وارداتی
- فرم های تعیین نام شناور و اظهار نامه
- نقشه های فنی ساختمان و بدنه شناور که به تایید موسسه رده بندی مورد تایید سازمان رسیده باشد.
- اصل گواهی ساخت و گواهی تحویل و تحول شناور مورد تایید مقامات کنسولی ایران در کشور محل ساخت به همراه ترجمی رسمی آن.
- اصل مدرک خرید مورد تایید مقامات کنسولی ایران به همراه ترجمه رسمی آن
- کلیه گواهینامه کلاس، فنی وایمنی قانونی صادره توسط موسسه رده بندی مورد تایید سازمان
- کپی شناسنامه مالک ( اگر مالک شرکت باشد نسخه ای از اساسنامه و آخرین آگهی روزنامه)
- پرداخت هزینه حق الثبت شناور( براساس ماده ۱۳ قانون دریایی ایران)
بند چهارم: ثبت دائم کلیه شناورهای مستعمل وارداتی
۱٫کلیه مدارک معرفی شده جهت شناورهای نوساز
۲٫اصل گواهینامه ابطال ثبت شناور از کشور ثبت قبلی که به تایید مقامات کنسولی ایران رسیده باشد به همراه ترجمه رسمی آن.
۳٫ گزارش تشریحی موسسه رده بندی از وضعیت شناور.
بند پنجم: ثبت دائم کلیه شناورهای نوساز ساخت داخل
با توجه به این که شناورهای ساخت داخل باید قبلاً ثبت موقت شده باشند دارای پرونده و مدارک لازم هستند اما علاوه بر آن مدارک ذیل لازم است.
۱٫کلیه گواهینامه های فنی، قانونی و ایمنی صادر شده توسط موسسه رده بندی مورد تایید سازمان
۲٫ گواهینامه ساخت شناور که توسط کارخانه سازنده مورد تایید سازمان صادر شده است و گواهی تحویل و تحول شناور
بند ششم : ابطال ثبت
- در خواست مالک شناور
- تصویر قرارداد فروش شناور به اتباع خارجی و ترجمه رسمی آن
- اصل گواهینامه ثبت
- اصل سند فروش شناور و ترجمه رسمی آن
- فیش های پرداخت هزینه
بند هفتم :تغییرات در ثبت
- اصل سند تغییر مالکیت صادر شده توسط دفتر خانه اسناد رسمی مورد تایید سازمان در خصوص تغییر مالکیت
- مدارک مربوط به تغییر کاربری شناور و یا تغییر در مشخصات شناور که به تایید سازمان رسیده باشد.( در خصوص تغییر کاربری یا تغییر در مشخصات شناور).
در جدول ذیل مراحل مختلف ثبتی به طور دقیق آورده شده است:
| تشریح نحوه انجام | اقدام | مرحله | |
| شرکت سازنده کشتی با هماهنگی مالک، فرم مذکور را تکمیل کرده و به سازمان ارسال می نماید و همزمان موسسه رده بندی مورد تایید سازمان (ASLA.GL.DNV.BV.LLOYDS) را انتخاب و نسبت به دریافت کد IMO از سازمان جهانی دریانوردی یا موسسه لویدز اقدام می نماید و هماهنگی لازم جهت انجام بازدیدهای نوبتی بازرسان سازمان و موسسه رده بندی را فراهم نموده و امکانات آنرا مهیا می سازد. | ارسال فرم درخواست بازدیدهای نوبتی از کارخانجات کشتی سازی به سازمان و انخاب موسسه رده بندی و دریافت کد IMO |
۱
|
ثبت موقت شناورهای نوساز ساخت داخل |
|
بازرسان سازمان به همراه بازرسان موسسه رده بندی انتخاب شده، پس از مرحله کیل گذاری شناور اقدام می نمایند. در صورتیکه مرحله اول ساخت مورد تایید قرار گیرد کشتی آماده ثبت موقت می باشد |
انجام بازدید اولیه
|
۲ | |
| مالک شناور پس از تایید مرحله اول بازرسی باید نسبت به انتخاب یک نام برای شناور اقدام نماید و آنرا طی فرم تعیین نام شناور به سازمان اعلام نماید و از طرفی نسبت به تکمیل فرم اظهارنامه ثبت جهت انجام ثبت موقت اقدام نموده و به همراه مدارک لازم به سازمان ارسال دارد. | تعیین نام کشتی و درخواست انجام ثبت موقت
|
۳ | |
| کنترل نام اعلام شده به جهت ایرانی و غیر تکراری بودن، بررسی مدارک و در صورت تایید، گواهینامه ثبت موقت شناور صادر و برای شناور تشکیل پرونده می شود. |
انجام ثبت موقت شناور |
۴ | |
| مالک شناور باید درخواست خود را مبنی بر انجام ثبت مورد نظر و مشخصات شناور، به سازمان اعلام نموده و در صورت نیاز فر مهای تعیین نام و اظهار نامه ثبت را تکمیل و به همراه مدارک مورد نیاز به اداره ثبت کشتیها تحویل نماید از طرفی جهت اختصاص کد MMSI و کد خطاب Call sing باید کتبا از اداره ارتباطات دریایی، درخواست نماید ( در صورت نداشتن این کدها) | درخواست انجام ثبت شناور مورد نظر، درخواست اختصاص کد MMSI و علامت خطاب و ارائه مدارک |
۱
|
ثبت موقت و دائم ( و ابطال ثبت) |
| پس از بررسی مدارک ارسال شده و دریافت کدهای مخابراتی از ادارات مرتبط توسط مالک شناور، در صورتیکه نیاز به انجام بازدید از شناور مورد نظر احساس گردد، بازدید توسط کارشناسان اداره ثبت کشتیها انجام شده و در صورت تایید و کامل بودن مدارک نسبت به صدور گواهی نامه ثبت شناور اقدام می گردد یک نسخه از اصل گواهینامه ثبت به مالک شناور تحویل می شود. | انجام بازرسی در صورت نیاز و ثبت شناور | ۲ | |
| در صورت تغییر مالکیت شناور، خریدار و فروشنده باید به یکی از دفترخانه های اسناد رسمی مورد تایید سازمان مراجعه نموده و درخواست و مدارک خود را تحویل نمایند. | مراجعه به دفتر خانه اسناد رسمی مورد تایید سازمان و ارائه درخواست تغییر مالکیت |
۱
|
تغییر مالکیت شناور |
| دفترخانه مورد نظر، وضعیت شناور را از سازمان استعلام می نماید و سازمان نیز با هماهنگی بنادر پاسخ استعلام را به دفترخانه ارسال می نماید، در صورتیکه مشکل خاصی وجود نداشته باشد تغییر مالکیت انجام شده و دفترخانه یک نسخه از مبایعه نامه را به سازمان ارسال می نماید. | استعلام وضعیت شناور وانجام مراحل تغییر مالکیت | ۲ | |
| کارشناسی اداره ثبت کشتی ها با دریافت اصل گواهینامه ثبت دائم ثبت می نماید و نسخه مالک تحویل وی می گردد. ضمنا تغییر مالکیت شناور طی سه نوبت در روزنامه جمهوری اسلامی ایران آگهی می گردد. | ثبت تغییر مالکیت | ۳ | |
| توجه: هرگونه تغییر در مشخصات و مختصات شناور باید با اطلاع سازمان انجام گیرد و با ارائه مدارک مرتبط تغییرات لازم در گواهینامه ثبت شناور درج می گردد. | سایر تغییرات |
سایر |
|
| در صورت مفقود شدن گواهینامه ثبت، مالک باید سریعا مراتب را به اطلاع نیروی انتظامی ( بصورت مکتوب) برساند و با تکمیل فرم صدور المثنی گواهینامه ثبت و ارائه نامه اعلام مفقودی گواهینامه، درخواست صدور المثنی گواهینامه ثبت نماید. | اعلام مفقود شدن گواهینامه ثبت به نیروی انتظامی و بندر ثبت شناور |
۱
|
|
| بندر ثبت کشتی، مفقودی گواهینامه ثبت را به اطلاع مرکز و سایر بنادر می رساند و با دریافت درخواست مشتری ، با کنترل شرایط، درصورت حائز شرایط بودن، گواهینامه المثنی ثبت صادر می گردد. | صدور المثنی گواهینامه ثبت | ۲ | |